Od 5 tygodni w siedzibie Urzędu Gminy Świdnica trwają warsztaty doskonalące kompetencje wychowawcze pn. „Szkoła dla rodziców i wychowawców”, skierowane do mieszkańców naszej gminy.

Jak podkreśla kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Świdnicy Dorota Waliszak, program "Szkoła dla rodziców i wychowawców" spełnia standardy jakości poziomu II Dobra praktyka, zgodnie z kryteriami oceny przyjętymi w ramach Systemu Rekomendacji Programów Profilaktycznych i Promocji Zdrowia Psychicznego. W roku 2004 został wpisany w Narodowy Plan Działań na Rzecz Dzieci, posiada rekomendację Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Stowarzyszenia Psychologów Chrześcijańskich, Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, Instytutu Psychiatrii i Neurologii, Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania Narkomanii.

Uczestnicy (rodzice, nauczyciele) poprzez dyskusję i praktyczne ćwiczenia zgłębiają problemy dotyczące relacji dorosły-dziecko. Sami zadeklarowali chęć uczestnictwa w zajęciach, podjęli trud weryfikacji swoich głębokich, powielanych z pokolenia na pokolenie, przekonań i stereotypów wychowawczych oraz konfrontacji tych przekonań z aktualną wiedzą naukową. Dowiadują się też, jak można zmieniać swoje automatyczne, mające związek z tymi przekonaniami reakcje na zachowania dzieci na takie, które będą wspierać młodych ludzi w rozwoju, w duchu takich wartości jak szacunek dla drugiego człowieka, samodzielność, odpowiedzialność, umiejętność współpracy z innymi, chęć nauki i samodoskonalenia.

Zajęcia prowadzone są przez realizatorów programu „Szkoła dla rodziców i wychowawców” posiadających Certyfikat Ośrodka Rozwoju i Edukacji w Warszawie przy MEN, w zakresie trzech części: budowanie relacji dorosły-dziecko, rodzeństwo bez rywalizacji, jak rozmawiać z nastolatkami?

Oto jedne z pierwszych wrażeń samych uczestników:

„Warsztaty obfitują w bardzo wiele praktycznych scenek z życia rodzinnego i szkolnego. Pokazują jak wiele tematów jest jeszcze do przepracowania i poprawy. To ciężki bój o lepsze relacje i zrozumienie w rodzinie. Ale powoli udaje mi się zajrzeć w głąb siebie i zacząć wchodzić w „nowe buty”. Polecam każdemu, kto chce stworzyć świat wokół siebie w atmosferze empatii, miłości i szczęścia. Już nie mogę się doczekać na następną część”.

„O warsztatach dowiedziałem się ze szkoły. Metody, które tu poznajemy, próbuję wprowadzić w swoim postępowaniu małymi kroczkami. Widać efekty, które przychodzą nie łatwo, lecz są widoczne (już po 4 takich spotkaniach). Polecam wszystkim rodzicom – im wcześniej, tym lepiej, biorąc pod uwagę wiek dziecka”.

„O warsztatach dowiedziałam się od psychologa szkolnego. Na początku podchodziłam do tego sceptycznie. Teraz jak już połowa za nami, zaczynam postrzegać w tym sens i widzę, że to może być realna pomoc dla mojej rodziny”.

Refleksje o zdrowiu psychicznym i o przemocy doświadczanej przez dzieci i młodzież

Jako rodzice, wychowawcy i nauczyciele przejmujemy się trudnościami, jakie mają nasi podopieczni. A właściwie ubolewamy nad tym, że dzieci i młodzież stwarzają nam problemy wychowawcze. Zastanawiamy się, co jest przyczyną niechęci młodych ludzi do nauki, co wyzwala u nich zachowania agresywne, dlaczego popadają w uzależnienia od narkotyków, czy też uciekają w wirtualny świat komputerów i smartfonów. A już nade wszystko przerażają nas podawane przez media informacje o wzrastającej liczbie zachorowań na depresję i przypadków samobójstw wśród nastolatków. Wysyłamy dzieci do psychologów i psychiatrów na terapię, poddajemy różnym badaniom i diagnozom, obwiniamy za istniejący stan rzeczy komputery, niewłaściwe towarzystwo, albo doszukujemy się winy w cechach osobowych dzieci – mówimy, że manipulują nami, chcą rządzić, wchodzą nam na głowę, a już nade wszystko nie szanują starszych, czyli nas - rodziców, nauczycieli i wychowawców. Chcielibyśmy aby młodzi ludzie korzystali z naszego doświadczenia, słuchali naszych wskazówek i rad wydawanych przecież w jak najlepszej intencji – żeby po prostu byli nam posłuszni. W tym celu stosujemy różne metody i narzędzia wychowawcze, poczynając od szerokiego repertuaru kar za niewłaściwe, naszym zdaniem, zachowania, kończąc na dawaniu nagród za zachowania, które my, dorośli, uznajemy za pożądane. I dziwimy się, że te metody nie przynoszą oczekiwanych efektów, zamiast po prostu poddać je refleksji i krytycznej analizie.

Z drugiej strony oburzamy się i bulwersujemy, gdy czytamy lub słyszymy o realnej, łatwo dostrzegalnej przemocy fizycznej wobec dzieci, albo też, gdy natrafiamy na publikacje wręcz zachęcające do niej. Oczywiste są i bardzo potrzebne wszelkie wpisy i komentarze na portalach społecznościowych, informujące o tym, że sprzeciwiamy się popieraniu, propagowaniu, czy też nawet nakłanianiu do przemocy fizycznej, że nie chcemy publikacji tekstów tego rodzaju, że nie zgadzamy się na bicie dzieci! Głosy w tej sprawie nie milkną, a ilość komentarzy potępiających tego rodzaju praktyki wzrasta. Jest to całkowicie zrozumiałe, żyjemy bowiem w czasach, w których przemoc fizyczna jest nie tylko zabroniona przez prawo – jest ona także moralnie naganna, pod względem etycznym – nie do przyjęcia. Cieszyć możemy się z tego ogromnie, bo jest to już normą w coraz szerszych kręgach społecznych, w coraz liczniejszych środowiskach!

I właśnie w świetle tak licznych głosów oburzenia zastanawia fakt, że skoro tak bardzo zależy nam na dobru dzieci, dlaczego brakuje mocniejszego akcentu tego oburzenia, gdy dziecko doznaje przemocy psychicznej? A może po prostu nawet nie uświadamiamy sobie, że większość stereotypowych zachowań dorosłych wobec dzieci i młodzieży ma charakter przemocy, że codziennie fundujemy naszym pociechom przemoc „w białych rękawiczkach”, wysublimowaną i ugruntowaną przez wieki i lata praktyki dorosłych w relacji z dziećmi? Jeśli nie bijemy, to już jest wszystko w porządku? A co z krytykowaniem dzieci, etykietowaniem i ocenianiem ich zachowania? Czy zastanawiamy się, jak faktycznie wpływa na rozwój i codzienne życie dzieci powszechnie stosowany wobec nich system kar i nagród? W szkołach negatywne wpisy do dzienniczka, a w przedszkolach smutne buźki za naganne, z perspektywy dorosłych, zachowanie? Czy zastanawiamy się, czy staramy się zrozumieć, dlaczego dziecko zachowało się w określony sposób, czy też automatycznie, z pozycji władzy dokonujemy osądu i wymierzamy wyrok? A porównywanie dzieci do innych, zawstydzanie, wzbudzanie w nich poczucia winy, rozkazywanie i nakazywanie, strasznie i grożenie w sytuacjach, gdy dziecko nie chce nam się podporządkować? Czy to nie jest klaps psychiczny? Równie bolesny jak ten fizyczny. Kto z nas, dorosłych, zastanawia się, co odczuwa w takich sytuacjach dziecko i jak faktycznie wpływa to na jego rozwój? Czy poddajemy refleksji powszechnie stosowane w rodzinach, przedszkolach, szkołach, placówkach opiekuńczo-wychowawczych tzw. metody wychowawcze? Czy zastanawiamy się, jak inaczej można rozumieć tak popularne pojęcia odnoszące się do wychowywania młodego pokolenia jak „granice” i „konsekwencje‘? A tak powszechne zachowania dorosłych wobec dzieci i młodzieży, jak nieustanne kontrolowanie, negowanie potrzeb i uczuć, szantażowanie, zawstydzanie, ośmieszanie – czy to nie jest manipulacja? A potem oskarżamy dzieci o to, że nami manipulują! A może uczą się tej sztuki od nas, dorosłych – rodziców, wychowawców i nauczycieli? Bo przecież jesteśmy dla nich wzorem do naśladowania! Uczą się tego, czego doświadczają w kontakcie z nami – swoimi rodzicami, nauczycielami, wychowawcami! Uznają to za normę i stosują w swoim życiu jako podstawę budowania relacji z drugim człowiekiem!

Cieszymy się, że coraz więcej rodziców i nauczycieli chce wspólnie z nami weryfikować swoje głębokie przekonania dotyczące wychowywania dzieci. Na warsztatach, poprzez refleksję i dyskusję, poprzez odwoływanie się do swoich doświadczeń z dzieciństwa, poprzez praktyczne ćwiczenia dające możliwość spojrzenia na określony problem również oczami dziecka, dochodzimy do przekonania, że forma oddziaływania na dziecko polegająca na przemocy, zarówno fizycznej, jak i tej, trudnej do zauważenia, przemocy psychicznej sprawia, że czuje się ono źle, jako ofiara tej przemocy, co odbija się na jego rozwoju intelektualnym i emocjonalnym oraz jest główną przyczyną zerwania więzi dorosły-dziecko. Marzymy też, że jeszcze więcej dorosłych będzie gotowych na to, aby podjąć z nami na warsztatach próbę dyskusji na temat relacji dorosłego z dzieckiem, uświadomienia ogromnego wpływu tej relacji na rozwój dziecka oraz konfrontacji swojej wiedzy na temat wychowania, zazwyczaj nabytej od swoich rodziców, czasem intuicyjnej, z najnowszą wiedzą o dojrzewaniu, o rozwoju naszego mózgu. Jednak aby przyniosło to efekt, musimy być gotowi na zmianę swojego myślenia, swoich automatycznych, wynikających często z przyzwyczajeń, reakcji i zachowań wobec młodych ludzi na takie, które będą ich naprawdę wspierać.

Więcej informacji dotyczących warsztatów znaleźć można na stronie www.warsztaty-rodzice.pl oraz pod numerami telefonów 728 132 292, 785 412 999

Prowadzące warsztaty: Urszula Larecka, Paulina Rękas.